Uganda Işık Lisesi Mezunları topluluğu organizasyonuyla; Uganda devletinin geleceği için bir perspektif olan “Uganda Vision 2040” politikası doğrultusunda; “Uganda’da üret, Ugandayı inşa et (Buy Uganda Build Uganda-BUBU)” hedefine yönelik, genç girişimciler neler yapabileceklerini konuşmaya başlamışlardı.
Uganda’da yaşadığım dönemde mezunlar topluluğundan gençlerin toplantı davetlerine iştirak ettiğimde, kendilerine ‘’hayalleri, fikirlere; fikirleri projelere dönüştürerek’’ neler yapabileceklerini anlatmaya çalışmıştım. Bu görüşmeden hemen sonra, düzenli toplantılarla bir araya gelen Uganda Işık lisesi (Uganda Light Academy) mezunlarının genç üyeleri arasında ‘’Girişimcilik Proje Yarışması’’ düzenlemek fikri gelişmeye başladı.
Bizler bir taraftan yarışmanın organizasyonu üzerinde çalışırken, öte yandan Dünya Bankasının 2020 yılı Ağustos ayında Uganda raporu açıklandı. Buna göre, Uganda’da her yıl yaklaşık 700 bin genç çalışma yaşına ulaşıyor ve 75 bin iş üretiliyordu. 2030-2040 yılları arasında ortalama bir milyon gencin çalışma yaşına gelmesi beklendiği açıklanmıştı.
Bu hedef ve açıklamalar yenilikçi ve girişimcilik projelerine olan ihtiyacı ortaya koyuyordu. Bunun için genç girişimcileri Uganda’ya kazandırmak ve gençlerin hayallerini, fikirlere; fikirlerini projelere dönüştürmeleri için girişimcilik proje yarışması uygun bir zemin olarak görünmekteydi.
Işık Lisesi Mezunlar Derneği, öncelikle 8 aylık bir çalışma takvimi oluşturarak yarışmanın kriterlerini ve kategorilerini belirleyerek bir planlama yaptı. Ardından yarışmanın kategorileri belirlendi;
- Orta ve küçük ölçekli sektörel projeler
- Mesleki eğitim ve istihdam projeleri
- Sosyal sorumluluk projeleri
- Arge ve inovasyon projeleri
Bu kategorilere göre yarışmaya katılacak olanlardan projelerini hazırlarken 3 kritere dikkat etmeleri istendi:
- Projelerin özgün fikri ölçülecek
- Gerçekleşme potansiyeli olacak
- Projelerin sağlayacağı faydalar
Derlenen bu bilgiler; profesyonel bir ekip tarafından, proje yarışmasına katılmaya hak kazanan genç girişimci adaylara düzenlenen toplantılarla duyuruldu.
Yarışma takvimi içerisinde belirlenen zamanda projeler sergilenmeye başlayınca, bu sergilere iş adamları davet edildi. Ve böylelikle projeler görücüye çıkarılmış oldu. İş adamlarından projelerle ilgili analizleri alan adaylar proje üzerlerinde tekrar çalışma ve eksiklikleri giderme fırsatı da yakalamış oldular.
Bütün hazırlıklarını tamamlayan yarışmacılar, yarışma jürisinin önüne çıkarak projelerini sundular. Puanlama yapılarak projeler arasında seçimler yapıldı. Toplamda 80 projeden 20 proje ödül almaya hak kazandı.
Girişimcilik Proje Yarışmasının Ödül Töreni
Dereceye giren projelerin ödül tören günü yarışmacıları bir heyecan sarmıştı. Ödül törenine; onur konukları, eğitimciler, iş adamları, yarışmacıların aileleri, velileri, jüri üyeleri, medya temsilcileri ve proje sahipleri katıldı.
Ödül töreninin program sunucusu, aynı zamanda mezunlar derneğinin de üyesi Robert Bob Okello beydi. Mezuniyetinin ardından eğitimine Norveç’te devam etmiş, sonrasında da Amerika’da Oklahoma Üniversitesinde eğitimini tamamlayıp Uganda’ya dönmüştü. Programda; kurduğu şirketle eğitim danışmanlığı hizmetleri verdiğini anlatan Okello, genç arkadaşlarına bu haliyle tam bir model oluyordu.
Sonrasında sahneye mezunlar derneğinin başkanı Bob Bakyenga bey gelerek 15 yıllık mezun çalışmalarını ve proje yarışmasının amacını anlattı. Üyelerin gösterdiği ilgiye ve misafirlerin katılımlarına teşekkür etti.
Akabinde okul müdürü Ercan Tapsız bey mezunların böyle bir yarışma organize etmelerinden dolayı iftahar ettiğini ifade ederek tebriklerini iletti.
Onur konuklarından eski bakan Esther Mbayo hanımefendi; ödül törenine davet edildiği için duyduğu mutluluğu anlatarak genç girişimcilere Uganda’daki imkan ve fırsatlardan bahseden bir konuşma yaptılar. Gençlerin işsizliğine vurgu yapmasının yanında yarışmaya katılan gençleri takdir ederek misafir katılımcılara teşekkürlerini iletti.
Gençlerin bu programla yetinmeyip devamını getirmelerini tavsiye ederek, devletin verdiği işlerin sınırlı olduğunu ama inovasyon ve girişimcilik çalışmaları ile daha çok fırsatlar bulabileceklerini ifade etti. Konuşmasında ayrıca; tarım ve ziraat çalışmaları ile üretkenlik becerilerini geliştirerek yeni iş alanları bulabileceklerini belirtti. Zengin insanların durmadan ve usanmadan çalıştıklarını bundan dolayı yorulma bilmeden çalışmaları gerektiğini belirttiler.
Milletvekili Esther Mbayo hanımefendi genclere konfor alanlarından çıkmalarını tavsiye ederek, iş arama yerine iş üretmelerini tavsiye etti. İşsizliğin küresel bir sorun olduğunu, gençlerin beyaz yakalı işlerle yetinmemeleri gerektiğini belirterek, tarım ve ziraatte de farklı imkanların olduğunu vurgulayan Mbayo, organizasyonda emeği geçenleri tebrik etti.
Sunucu Robert Bob Okello bey son konuşmacı olarak, programın da onur konuğu Kampala ve Büyükşehir İşleri Devlet Bakanı Kabuye Kyofatogabye’yi sahneye davet etti. Kendileri günün anlam ve önemi üzerine genç girişimcilere üç tavsiyede bulundu.
Birinci tavsiyesi, Yazar Robert T. Kiyosaki’nin “Zengin Baba, Yoksul Baba” isimli kitabını Alumni üyelerine, genç girişimcilere tavsiye etti. Kitabın ana fikri olan; “insanlar para için çalışmayı öğrenirler, ama asla parayı kendileri için çalıştırmayı öğrenemezler” sözüne vurgu yaptı.
İkinci tavsiyesi ise; Uganda hükümetinin “Parish Development Modeli” hakkında girişimci gençlere bilgi verdi. En küçük yerleşim mahallindeki ailelerin hane gelirlerini artırmalarına, ekonomik gelişimlerine katkı sağlamayı amaçladıklarını belirtti.
Bakan beyin, üçüncü tavsiyesinde ise Hükümet tarafından işsizlik konusunda gençlere yardımcı olmak amacıyla uygulanan ‘’Gençlik Geçim Programı’’nın (Youth Livelihood
Program) hayata geçirildiğini anlatarak; işsizliğe ve yoksulluğa karşı istihdam oluşturacak geçim kaynaklarının araştırılması programı hakkında bilgi verdi.
Bu yarışmanın gençlerin hayatlarına rehberlik yapması ve fikirlerini projeye dönüştürmesine imkan sunduğu için organize heyetine teşekkür ederek, yarışmada ödül alanları tebrik etti.
Ubuntu Düşüncesiyle Emin Adımlara
26 Mart 2022 yılında yapılan bu girişimcilik proje yarışmasında Uganda Işık lisesinden mezun olmuş gençlerin hayallerini, fikirlere; fikirlerini projelere dönüştürmeleri gençlerin geleceğe bir girişimci olarak başlamalarına örnek olmuştur. Emeği geçenlere teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Uganda’da gençler arasında temelinde saygı, sevgi, empati, paylaşım üzerine sosyal dayanışmayı teşvik eden Ubuntu düşüncesiyle ortaya çıkan yarışma organizasyonunun
örnek alınacak bir çalışma olduğunu düşünüyorum. 2 yıl sonra mezunlar derneği yetkililerine sorduğumda, yarışmada derece alan 20 projeden 8’inin hayata geçirildiğini, 7 projenin ise finans aradığını ve 5 projenin de gelişen şartlar çerçevesinde şimdilik uygunluğunun olmadığını belirttiler.
Bu duygularla geleceğe emin adımlarla ilerleyen gençlere hayatlarında başarılar diliyorum.
February 25, 2020, Uganda: Jobs Strategy for Inclusive Growth
https://www.worldbank.org/en/news/factsheet/2020/02/25/uganda-jobs-strategy-for-inclusive-growth
26 Mart 2022 tarihindeki organize edilen yarışmanın ödül töreni
https://fb.watch/igIQDnq7_G/