Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) 2022 verilerine göre, dünyada evlerini terk etmek zorunda kalanların sayısı 100 milyonu aştı.
Uganda’da faaliyetlerini yürüten “Nile Humanitarian Development Agency” insani yardım vakfı yetkilileri ile 9 Şubat 2022 günü Uganda’da 138 bin mültecinin yaşadığı yaşam alanı kampa yaptıgımız ziyarette sosyal yardım veren ofisin duvarında okudugum Motto bir cümle vardı “Kaybolan Ümitleri Yeniden Canlandırma ve Hayatları Dönüştürme…” cümlesi her şeyi anlatıyordu.
Uganda’daki insani yardım çalışmaları yapan vakıf olarak once bu mülteci kampını tanımak ve neler yapılabilecegini partnerlerimizle çalışmak bir ev ödevi gibi idi.
Uganda Nakivale Mülteci Kampı
1958 yılında kurulmuş ve 1960 yılında Uganda hükümeti resmi olarak resmiyetini açıklamıştır. Dünyanın en büyük 8. mülteci kampıdır. Başkent Kampala’ya yaklaşık 200 km uzaklıktadır. Kampın yüz ölçümü 184 km karenin civarında, inişli çıkışlı tepeleri, verimli tarlaları, bir gölü ve birçok dereyi kapsar. Bu alan coğrafi olarak olarak; Ana kamp, Juru ve Rubondo üç idari bölgeye ayrılmıştır. Bu üç bölgede de yerleşim olarak 79 ayrı köy vardır. Göçmenler geldikleri ülkelere göre Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Burundi, Somali, Ruanda, Etiyopya, Sudan ve Eritre’den göç etmişlerdir. Haziran 2022 itibariyle toplam 138.140 mülteciye ev sahipliği yapıyor. Nüfusun büyük ölçüde heterojen olmasına rağmen, yerleşimdeki mültecilerin çoğunluğu Kongoludur ve farklı milletlerden birçok kültür ve grup vardır. Nakivale mülteci yerleşimi, Güney Uganda’daki Isingiro bölgesinde Tanzanya sınırına yakın bir yerde bulunuyor. Afrika’daki en eski mülteci yerleşim yeridir.
Nakivale mülteci yerleşim bölgesinde yaşam ve yönetim
Uganda hükümeti Başbakanlık ofisi(OPM) tarafından yönetilmektedir. Yerleşim coğrafyasında ki üç bölgeye yerleşen mülteci nüfusundan seçilmiş üyeler tarafından resmi olarak temsil edilir. Bu yönetimin görev süreci iki yıldır. 2 yılda bir seçim yapılır. Bu yapı OPM’nin mültecileri köy düzeyinde yönetmesine yardımcı olan mülteci liderlik yapısıdır. Her mülteci konseyi 10 üyeden oluşur. Köyün idaresinden sorumlu olan başkana, çoğu zaman kadın olan muhtar yardımcısı ile yardım edilir.
Ayrıca genel sekreter, savunma bakanı, kadın işleri sekreteri, gençlik sekreteri, son derece savunmasız bireyler sekreteri, eğitim sekreteri, hijyen ve sanitasyon sekreteri ve sayman da var. Mülteci yerleşim bölgesindeki geçim yardımlarına Birleşmiş Milletlerin Mülteci Komitesi (UNHCR) tarafından destek verilmektedir.
Yerleşimde kendi kendine yetmeyi teşvik eden yaşam projeleri uluslararası kuruluş aracı ile yardımcı olunarak temelde tarıma dayalı çalışmalar yapılmaktadır.
Nakivela Mülteci kampındaki kurumsal çalışmalar
- Yönetim, Koordinasyon ve Güvenlik: Başbakanlık Ofisi (OPM)
- Koruma: İnsani Yardım ve Afet Yardımı
- Toplum hizmetleri: İnsani Yardım ve Afet Yardımı
- Eğitim: Windle Trust Uganda (WTU)
- Sağlık/Beslenme: Medical Teams International (MTI)
- Su/ Sanitasyon: İnsani Yardım ve Afet Yardımı
- Geçim Kaynakları ve Çevre: Dünya Gıda Örgütü
- Barınak/ Lojistik: Afrika Yardım Geliştirme Girişimi (AIRD)
- Mülteci sanatçıların, gençlerin ve kadınların tanıtımı: WAKATI Vakfı (WF)
Yardımcı Kuruluşlar
- Yetişkin Eğitimi ve Gençlik Liderliği: Fin Cumhuriyeti Mülteci Konseyi (FRC)
- Gençlerin yeteneklerini ve inşasını teşvik etmek: Wakati Vakfı. (WF)
- Çocuk Koruma/İzleme: Uganda Kızıl Haç Derneği (URCS)
- Psikososyal danışmanlık: Tutapona Topluluğu
- Hizmetler/spor: Oyun Hakkı
Kampda Yapılan Çalışma Alanları
Koruma: Nakivale mülteci yerleşimindeki koruma sektörü, suça karşı korumanın güçlendirilmesi ve keyfi gözaltıların azaltılması veya ortadan kaldırılması, Cinsiyete Dayalı Şiddetin (SGBV) önlenmesi ve refakatsiz küçüklere yönelik çocuklara, çocuk koruma hizmetlerinin sağlanmasıyla
ilgilenmektedir.
Bilgilendirme kampanyaları, “Git Gör ve Gel Anlat ziyaretleri” ve geri dönen konvoylara refakat etme gibi yeniden yerleştirme ve gönüllü geri dönüş faaliyetleri için bireysel koruma vakası tanımlaması yoluyla kalıcı çözümler için destek verilmektedir.
Toplum Hizmetleri: Bu destek, gıda dışı maddelerin dağıtımını, özel ihtiyaçları olan kişilere barınakların inşası ve hassas durumdaki mültecilere psikososyal desteği içerir. Desteklenen hassas gruplar arasında yaşlılar, engelliler, bekar ebeveynler, refakatsiz/ayrılı çocuklar ve ayrıca diğer erkekler, risk altındaki kadınlar, tıbbi durumu olanlar, risk altındaki çocuklar ve daha genel olarak kadın ve çocuklar yer almaktadır.
Aynı zamanda, mülteci liderlerinin kapasite geliştirmesi çalışmalarında su temini ve yolların bakımı gibi topluluk çalışmaları vardır.Eğitim: Nakivale’de 1 ortaokul ve 1 meslek okulu ile birlikte 9 ilköğretim okulu ve 27 Çocuk Gelişim Merkezi bulunmaktadır.
Windle Trust Uganda (WTU), aynı zamanda yüksek öğrenimi destekleyen Almanya tarafından finanse edilen DAFI burs programı da uygulanmaktadır. Mülteci yerleşimi dışındaki 2 okulda özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara destek verilmektedir.
Mesleki Eğitim Merkezi (VTC), sığınmacılara, mültecilere ve Uganda vatandaşlarına kayıt dışı istihdam fırsatları ve küçük ölçekli girişimcilik için gerekli becerileri kazandırmak için beceri eğitimi sağlanmaktdır. Ayrıca, öğrencilerin temel bilgisayar kurslarına kaydolduğu ve eğitim aldığı bir eğitim alanından ve bir internet kafeden oluşan bir Toplum Teknoloji Erişimi (CTA) Merkezide vardır. Bu çalışmaların yanında Finlandiya Mülteci Konseyi (FRC), Yetişkin Okuryazarlığı vermektedir.
Sağlık: Sağlık hizmetleri arasında Ayaktan Hasta Departmanı hizmetleri, bağışıklama, duyarlılaştırma ve doğum öncesi bakım (ANC) için mobilizasyon ve sistemlerin güçlendirilmesi gibi topluma erişim faaliyetleri yer almaktadır.
Nakivale’de 4 sağlık ocağı bulunmaktadır (I derece II ve III derece IV H/C).
Ana sevk noktası kampın en yakınında olan şehirdeki Mbarara RRH ve Rwekubo H/C IV de sevk edilmektedir. MTI, HIV/AIDS, diğer bulaşıcı hastalıklar, sağlığın teşviki ve geliştirilmesi kampanyaları ve Toplum Sağlığı Çalışanlarının kapasitelerinin geliştirilmesi konularında farkındalık mesajlarına müdahale eder ve bunları destekler. Bu çalışmalarda anne ve çocuk sağlığı ile ilgili önlemlerde alınmıştır. Yerleşim bölgesinde en sık görülen hastalıklar Sıtma ve Solunum Yolu Enfeksiyonlarıdır.
Mülteci Yerleşimi çevresinde, yerleşimdeki su, eğitim, sağlık ve beslenme programlarından doğrudan yararlanan tahmini 35.000’in üzerinde gocmen bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteci Komiserliği (UNHCR) ve Uganda hükümeti, Windle International Uganda gibi eğitim için sosyal hizmet sağlamaya dahil olan uygulayıcı ortaklarla alt proje faaliyetleride yürütmektedir.
Nakivale yerleşimindeki mülteciler, hem yeraltı suyu (kuyular ve sığ kuyular aracılığıyla) hem de Nakivale Gölü’nden pompalanan ve yerleşimdeki 3 su tesisinden (Temel kamp, Misiera ve Kabazaana) birinde arıtılan su kullanılmaktadır. Yerleşimde 50 adet su tulumbası ve 318 adet çeşme bulunmaktadır. Su taşımacılığı (okullarda ve sağlık merkezlerinde) kurak mevsimde ve yağışlı mevsimde yağmur suyu da kullanılmaktadır.
Kampda geçim kaynakları ve çevre: Ana geçim faaliyetleri arasında gıda mahsulü üretimi (evlerde mantar yetiştirme dahil), hasat sonrası mahsul işleme (esas olarak mısır için), hayvancılık, küçük işletmeler ve mesleki beceriler (terzilik, sabun yapımı, fırıncılık ve el sanatları/terlik yapımı), üretim yer alır. Odun kömürü üretimi yapılır. Yemeklik muz üretimi yapılır. Mültecilerin önderlik ettiği bir kuruluş olan WAKATI Vakfı tarafından yürütülen toplum katılımıyla yerleşimde enerji tasarruflu soba üretim çalışmalar vardır. Bu çalışmaları destekleme açısından, yararlanacak mülteciler gruplar halinde dernekler kurarak örgütlenmişlerdir. Korumayı teşvik etmek ve ormansızlaşmayı durdurmak için ağaç dikme ve enerji tasarrufu hakkında bilgilendirmeler yapılmaktadır.
Nakivale Kampından Yerleşim: Mültecilerin kalış süresine göre kalıcı yaşam şartları oluşturularak çözümler bulunmaktadır.
Mülteci kampında insanlara ümit olabilirmiyiz..
Hayırlı, bereketli olsun.